Nyeleni Polska Suwerenność żywnościowa Food Sovereignty

W Expo Tran­syl­wa­nia w Cluj Napo­ca w Rumu­nii w zeszłym tygo­dniu zakoń­czy­ło się kil­ku­dnio­we FORUM SUWERENNOŚCI ŻYWNOŚCIOWEJ Nyéléni Europe.

Nyéléni to mię­dzy­na­ro­do­wy oddol­ny ruch w obro­nie suwe­ren­no­ści żyw­no­ścio­wej. Celem forum było uzgod­nie­nie wspól­nej stra­te­gii wobec zagro­żeń glo­ba­li­za­cji, koor­dy­na­cja dzia­łań na pozio­mie lokal­nym, wska­za­nie potrze­by pra­cy u pod­staw i uświa­da­mia­nia spo­łe­czeń­stwa w spra­wach żyw­no­ści, bez pomi­ja­nia koniecz­no­ści zmia­ny współ­cze­snej poli­ty­ki rolnej.
 Nazwa Nyéléni pocho­dzi od imie­nia legen­dar­nej kobie­ty z afry­kań­skie­go Mali, któ­ra sym­bo­li­zu­je umie­jęt­ną gospo­dar­kę rol­ną, etos pra­cy, inwen­cji i eko­sys­te­mo­wej tro­ski. Zgod­nie z poda­niem Nyéléni jak praw­dzi­wa „afri­ca Mama” wykar­mi­ła swój lud – w ter­mi­no­lo­gii forum zapew­ni­ła mu food sove­re­ing­ty (suwe­ren­ność żyw­no­ścio­wą), stąd wła­śnie Nyele­ni sta­ła się patron­ką ruchu dając mu swo­je imię pod­czas pierw­sze­go świa­to­we­go forum w Sélin­gué, w Mali 2007 roku, kie­dy to zosta­ły usta­lo­ne ramy wspól­nej polityki.

Suwe­ren­ność żyw­no­ścio­wa to pra­wo ludzi do zdro­we­go jedze­nia, wypro­du­ko­wa­ne­go lokal­nie, z posza­no­wa­niem przy­ro­dy i w zgo­dzie z wła­sną kul­tu­rą… z Dekla­ra­cji Nyele­ni 2007

Pod­sta­wę ruchu zapo­cząt­ko­wa­ne­go na forum w Mali sta­no­wią lokal­ni pro­du­cen­ci wspie­ra­ni przez kon­su­men­tów doma­ga­ją­cych się pra­wa dostę­pu do lokal­nej zdro­wej żyw­no­ści i do pro­duk­cji wła­snej nie­za­leż­nej od warun­ków ogól­no­świa­to­we­go ryn­ku. Oddol­ny ruch budu­ją tra­dy­cyj­ni chło­pi (ludzie zwią­za­ni z zie­mią), rdzen­na lud­ność, paste­rze, ryba­cy, rol­ni­cy a tak­że orga­ni­za­cje eko­lo­gicz­ne, kon­su­menc­kie oraz kobie­ce two­rząc wspól­nie bar­dzo sze­ro­kie spek­trum spo­łecz­ne i pole oddzia­ły­wa­nia na rzecz suwe­ren­no­ści żyw­no­ścio­wej, któ­rej postu­lat po raz pierw­szy został sfor­mu­ło­wa­ny w 1996 przez mię­dzy­na­ro­do­wy ruch chłop­ski La Via Cam­pe­si­na pod­czas World Sum­mit on Food Secu­ri­ty w Rzy­mie. Od tam­tej pory kwe­stia suwe­ren­no­ści żyw­no­ścio­wej odgry­wa coraz więk­szą rolę w świa­to­wej poli­ty­ce prze­ciw­dzia­ła­nia pro­ble­mom gło­du i żywie­nia. Poli­ty­ka suwe­ren­no­ści żyw­no­ścio­wej w ska­li mię­dzy­na­ro­do­wej wska­zu­je alter­na­ty­wę dla neo­li­be­ral­nej eko­no­mii wol­ne­go handlu.
 Świa­to­we Food Sove­re­ign­ty Forum w Mali 2007 roku dało począ­tek orga­ni­za­cji w Euro­pie. Pierw­sze spo­tka­nie odby­ło się w 2011 roku w Austrii, gdzie uzgod­nio­no i pod­pi­sa­no dekla­ra­cję Nyéléni Euro­pe 1)↓.

Suwe­ren­ność żyw­no­ścio­wa to pra­wo do samo­sta­no­wie­nia w spra­wach żyw­no­ści i orga­ni­za­cji sys­te­mu rol­nic­twa… z Dekla­ra­cji Nyele­ni 2007

Od 25 do 30 paź­dzier­ni­ka 2016 roku w Rumu­nii mia­ło miej­sce dru­gie euro­pej­skie forum. Wzię­li w nim udział przed­sta­wi­cie­le 40 kra­jów, głów­nie z Euro­py + przed­sta­wi­cie­le innych kon­ty­nen­tów – ogrom­na bio­róż­no­rod­ność :) repre­zen­to­wa­ny był cały ziem­ski eko­sys­tem, od tro­pi­ków Hon­du­ra­su po Kam­czat­kę: ponad 500 osób mówią­cych róż­ny­mi języ­ka­mi, na ple­na­riach i pod­czas dys­ku­sji w gru­pach tłu­ma­cze­nia symul­ta­nicz­ne, 7 ofi­cjal­nych języ­ków: angiel­ski, hisz­pań­ski, fran­cu­ski, nie­miec­ki, wło­ski, turec­ki i rosyj­ski 2)↓ – ist­na, hory­zon­tal­na (bez struk­tu­ry hie­rar­chicz­nej) „wie­ża Babel” w par­te­ro­wym pawi­lo­nie i źle ogrze­wa­nych namio­tach Expo Tran­syl­wa­nia w Cluj Napo­ca, było by to wyda­rze­nie „nie­do­znie­sie­nia” gdy­by nie uczest­ni­cy, ludzie któ­rym rów­no na ser­cu leży dobro wspól­ne całej Zie­mi: wszy­scy zaan­ga­żo­wa­ni, jed­ni w pro­duk­cję, inni w dys­try­bu­cję zdro­wej żyw­no­ści, sze­rze­nie idei, nauczy­cie­le, akty­wi­ści, wśród nich chło­pi (tak chcą być nazy­wa­ni :), lud­ność rdzen­na, ryba­cy, paste­rze, rol­ni­cy i pra­cow­ni­cy rol­ni, przed­sta­wi­cie­le koope­ra­tyw spo­żyw­czych, dzia­ła­cze, obroń­cy praw czło­wie­ka, zwie­rząt, roślin i całej Przyrody :)

Pięć dni dys­ku­sji w gru­pach tema­tycz­nych i spo­tkań ple­nar­nych zaowo­co­wa­ło nawią­za­niem kon­tak­tów, usta­le­niem pod­staw współ­pra­cy i zary­sem dzia­łań pro­mu­ją­cych suwe­ren­ność żyw­no­ścio­wa na co dzień, lokal­nie i w glo­bal­nej polityce.

Dużym osią­gnię­ciem tego forum była obec­ność na spo­tka­niu sil­nych repre­zen­ta­cji kra­jów Euro­py wschod­niej w tym Pol­ski 3)↓, Tur­cji” – powie­dzia­ła Ramo­na z gosz­czą­cej forum rumuń­skiej orga­ni­za­cji Eco Rura­lis.

W więk­szo­ści kra­jów Euro­py Wschod­niej, podob­nie jak w Rumu­nii, ist­nie­je duża i nadal żywa acz­kol­wiek wraż­li­wa spo­łecz­ność wiej­ska, zagro­żo­na zawłasz­cza­niem zie­mi (land grab­bing), prak­ty­ka­mi inwe­sty­cyj­ny­mi i spe­ku­la­cja­mi glo­bal­ne­go kapi­ta­łu. Aby ochro­nić suwe­ren­ność żyw­no­ścio­wa w Euro­pie, ruch musi nabrać siły oraz zako­rze­nić się tam, gdzie kul­tu­ra wiej­ska nie zosta­ła jesz­cze znisz­czo­na i gdzie sta­no­wi powszech­ne war­to­ści… Pol­ska jest dla ruchu Nyele­ni bar­dzo waż­na: razem z Rumu­nią i Wło­cha­mi sta­no­wi 50% wiej­skiej popu­la­cji Europy.”



Joce­lyn Parot, sekre­tarz gene­ral­ny Urgen­ci (świa­to­wej sie­ci RWS-ów) powie­dzia­ła: „Milio­ny kon­su­men­tów z całej Euro­py wspie­ra alter­na­tyw­ne mode­le rol­nic­twa opar­te na agro­eko­lo­gii 4)↓, ochro­nę śro­do­wi­ska i demo­kra­tycz­ną kon­tro­lę nad poli­ty­ką spraw żywie­nia, któ­ra powin­na chro­nić oddol­ne pro­eko­lo­gicz­ne ini­cja­ty­wy a nie fawo­ry­zo­wać, jak do tej pory, nasta­wio­ne wyłącz­nie na pro­fit ogól­no­świa­to­we kor­po­ra­cje. Euro­pej­skie forum jest klu­czo­wym narzę­dziem poro­zu­mie­nia i dia­lo­gu orga­ni­za­cji kon­su­menc­kich i pro­du­cen­tów w celu roz­wo­ju stra­te­gii odzy­ska­nia i utrzy­ma­nia suwe­ren­no­ści żywnościowej.”

Aby prze­ciw­dzia­łać szko­dli­wym skut­kom glo­ba­li­za­cji w rol­nic­twie i w całym sek­to­rze żywie­nio­wym, forum posta­wi­ło na kon­kret­ne dzia­ła­nia. Obej­mu­ją one stra­te­gie ochro­ny lokal­nych rol­ni­ków poprzez wspie­ra­nie praw do pro­duk­cji i han­dlu, infor­ma­cji i pod­no­sze­nia świa­do­mo­ści spo­łe­czeństw. Forum opo­wia­da się rów­nież za pra­wa­mi dla robot­ni­ków rol­nych – zwłasz­cza imi­gran­tów i pra­cow­ni­ków sezo­no­wych zza gra­ni­cy, oraz innych śro­do­wisk mar­gi­na­li­zo­wa­nych… Poza tym pra­wo lokal­nych spo­łecz­no­ści do wspól­nej wła­sno­ści oraz do kon­tro­li nad zaso­ba­mi natu­ral­ny­mi (włą­cza­jąc zie­mię, wodę i powie­trze), nad żywo­ścią oraz spo­so­ba­mi jej dystrybucji.

W kwe­stii ogól­no­świa­to­wej poli­ty­ki żywie­nio­wej turec­ka dele­ga­cja zwró­ci­ła uwa­gę na woj­nę w Mezo­po­ta­mii i jej szko­dli­we skut­ki na pozio­mie glo­bal­ne­go eko­sys­te­mu. Ali z Cift­ci-Sen (kon­fe­de­ra­cji małych rol­ni­ków w Tur­cji) powie­dział: „Woj­na zmu­sza ludzi do porzu­ca­nia zie­mi, domów, spo­so­bu życia. Kry­zys uchodź­ców jest rezul­ta­tem woj­ny. Jako obroń­cy suwe­ren­no­ści żyw­no­ścio­wej powin­ni­śmy wyraź­nie opo­wie­dzieć się za pokojem.”

Powin­ni­śmy wyraź­nie i publicz­nie opo­wie­dzieć się za dostę­pem do zdro­we­go pokar­mu i czy­stej wody dla wszyst­kich. Niech ludzie jed­no­czą się mię­dzy naro­da­mi łącząc siły ze Wcho­du na Zachód i z Pół­no­cy na Połu­dnie, na prze­kór nacjo­na­li­stycz­nym ten­den­cjom, i pomi­mo tru­ją­cych pań­stwo­wo kor­po­ra­cyj­nych poro­zu­mień jak pod­pi­sa­na nie­daw­no CETA, któ­ra zagra­ża kul­tu­rze chło­pów mało­rol­nych w Euro­pie i nisz­czy upra­wy zdro­wej żyw­no­ści. Aby nadal mieć nadal do niej dostęp, w tro­sce o sie­bie i Zie­mię, musi­my dzia­łać razem za suwe­ren­no­ścią żyw­no­ścio­wą. Takie jest prze­sła­nie forum :)

Wię­cej infor­ma­cji o Forum w Cluj po angiel­sku i hisz­pań­sku: http://nyelenieurope.net/blog
oraz: nyelenieurope.net

poster-nyeleni-2016

Refe­ren­ces
1 Tutaj moż­na obej­rzeć film z Nyele­ni Euro­pe Forum for Food Sove­re­ign­ty – Krems, Austria 16–21 August 2011 – angiel­skie napisy
2 pod­czas forum pre­fe­ro­wa­ne było nie­uży­wa­nie angiel­skie­go jako kul­tu­ro­wej pozo­sta­ło­ści kolo­nial­nej domi­na­cji jed­nych nad drugimi
3 Mar­cin i Mag­da z Insty­tu­tu Glo­bal­nej Odpowiedzialności;
Ania z EUL‑u (Eko­lo­gicz­ne­go Uni­wer­sy­te­ty Ludo­we­go w Grzybowie);
Nina, Moni­ka i Woj­tek z Koope­ra­ty­wy Dobrze;
Kasia i przed­sta­wi­cie­le Wawel­skiej Koope­ra­ty­wy Spożywczej:
per­ma­kul­tu­ro­wi rol­ni­cy Fra­nek i John spod Biecza,
Aśka z Ekopoletka,
Jacek z BrodaTaty,
Gre­ta i Paweł z Eko­wio­ski Opolnica;
pani Mał­go­rza­ta Dąbrow­ska z bio­dy­na­micz­ne­go gospo­dar­stwa w mazowieckim;
Jędrzej repre­zen­to­wał Pol­ską Zie­lo­ną Sieć,
a Ben Fun­da­cję Otwar­ty Plan i Ogród spo­łecz­no­ścio­wy KOS na Krzemionkach
4 agro­eko­lo­gia to pro­po­no­wa­ny przez forum Nyele­ni zrów­no­wa­żo­ny model rol­nic­twa, wię­cej o agro­eko­lo­gii: http://www.eurovia.org/main-issue/agroecology-environment/

Leave a Reply