(Pol­ski)

FILOZORIAHISTORIA IDEI PERMAKULTURY: pre­zen­ta­cja wykła­du, biblio­gra­fia + mate­ria­ły eks­tra… Masa­no­bu Fuku­oka, natu­ral­ne rol­nic­two i upra­wa syner­gicz­na. Rudolf Ste­iner, bio­dy­na­mi­ka i inne filo­zo­ficz­ne korze­nie aż po pre­hi­sto­rię, Jared Dia­mond, a tak­że Deep Eco­lo­gy, czy­li głę­bo­ka eko­lo­gia jako permakultura…

Gospodarstwo Ekologiczne Babalscy mistrz Mieczysław w filmie Grzegorza Łapanowskiego

Pań­stwo Babal­scy od 1986 roku pro­wa­dzą eko­lo­gicz­ne gospo­dar­stwo we wsi Pokrzy­do­wo, poło­żo­nej 12 km od Brod­ni­cy. Na 9 hek­ta­rach upra­wia­ją zbo­ża – żyto oraz sta­re odmia­ny psze­ni­cy: orkisz, pła­skur­kę, samo­pszę, tak­że warzy­wa i owo­ce (pan Mie­czy­sław zgro­ma­dził w sadzie 80 odmian jabłoni).
 Poza upra­wą i hodow­lą (kury zie­lo­no­nóż­ki, kro­wy czer­wo­ne pol­skie) od 1991 roku Babal­scy zaj­mu­ją się pro­duk­cją eko­lo­gicz­nych maka­ro­nów z mąki razo­wej pszen­nej, żyt­niej, orki­szo­wej, owsia­nej, jęcz­mien­nej, gry­cza­nej, a nawet gro­cho­wej. W asor­ty­men­cie tak­że znaj­du­ją się płat­ki zbo­żo­we, kasze, mąki i otrę­by wytwa­rza­ne z eko­lo­gicz­nych surowców.

stro­na inter­ne­to­wa: Bio­Ba­bal­scy

Eko-zrównoważony Platon Platon, fragment REPUBLIKI (PAŃSTWA)

…naprzód zasta­nów­my się – mówi Sokra­tes – w jaki spo­sób będą czas spę­dza­li ludzie, któ­rzy się tak urzą­dzi­li. Pobu­do­wa­li sobie domy, nie­praw­daż? Poży­wie­nie będą robi­li i wino, i ubra­nia, i buty. Latem będą prze­waż­nie pra­co­wa­li nago i boso, a zimą odzia­ni i obu­ci jak nale­ży. Żywić się będą robiąc z jęcz­mie­nia kru­py, a z psze­ni­cy mąkę. Jed­no będą goto­wać, a z dru­gie­go cia­sto robić i dosko­na­łe plac­ki, i chle­by na jakichś trzcin­kach albo na czy­stych liściach będą poda­wa­li. Będą leże­li na pod­ściół­kach usła­nych z wikli­ny, z powo­ju i mir­tu. Będą sobie uży­wa­li, a dzie­ci przy nich też, będą potem popi­ja­li wino, wień­ce mając na gło­wach i śpie­wa­jąc na chwa­łę bożą, i roz­kosz­nie będą obco­wa­li z sobą, nie robiąc dzie­ci ponad stan, bo będą się bali ubó­stwa albo wojny.
 A Glau­kon pod­chwy­tu­je i powia­da: – Malu­jesz tę ucztę, a zda­je się, że nie dajesz tym ludziom nic do chle­ba 1)↓.
 — Praw­dę mówisz – odpar­łem. – Zapo­mnia­łem, że będą też mie­li coś do chle­ba. Sól oczy­wi­ście i oliw­ki, i ser, i cebu­lę, i sała­ty; jak to na wsi, będą sobie goto­wa­li. I chy­ba deser im poda­my; tro­chę fig, gro­chu, bobu, mir­to­we jagód­ki i żołę­dzie będą pie­kli w popie­le, popi­ja­jąc w mia­rę. W ten spo­sób pędząc życie w poko­ju – i w zdro­wiu, natu­ral­nie – będą umie­ra­li w póź­nej sta­ro­ści i takie same życie prze­ka­żą swo­im potom­kom.  Con­ti­nue reading

Refe­ren­ces
1 „I byli­by szczę­śli­wi na wie­ki, gdy­by się chcie­li zawsze zado­wa­lać tym, co mają pod ręką w przy­ro­dzie. Nie­ste­ty, ode­zwać się w nich musi potrze­ba zbyt­ku, któ­ra się pod­czas roz­mo­wy odzy­wa w Glau­ko­nie, a ta pro­wa­dzi do cho­ro­by u jed­no­stek i pod­ko­pu­je zdro­wie pań­stwa. Pań­stwo się zalud­niać zaczy­na tłu­mem ludzi „nie­po­trzeb­nych”, jak łow­cy, arty­ści, kosme­ty­cy, kucha­rze, świ­nia­rze lub lekarze.
 Tro­chę to uwiel­bie­nie do pry­mi­ty­wu przy­po­mi­na Rous­se­au, a tro­chę idee gło­szo­ne w pew­nych zakła­dach przy­ro­do­lecz­ni­czych…” – Wła­dy­sław Witwic­ki – komen­tarz pisa­ny w 1948 -.-

Agricoltura sinergica Agricoltura sinergica

↑ I Segre­ti del­l’A­gri­col­tu­ra Siner­gi­ca – Inte­rvi­sta ad Anto­nio De Falco

W Ita­lii (rów­nież we Fran­cji i Hisz­pa­nii) naj­le­piej zna­ną ogro­do­wą odmia­ną per­ma­kul­tu­ry jest tzw. agri­col­tu­ra siner­gi­ca (rol­nic­two syner­gicz­ne) opra­co­wa­ne przez Emi­lię Haze­lip w opar­ciu o natu­ral­ną meto­dę bez­or­ko­wą (no-till) Masa­no­bu Fukuoka

synergica

PRATICHIAMOAPPLICHIAMO I 4 PRINCIPI
agri_sinerg

Il Giar­di­no di Emi­lia Hazelip ↓

↓ grząd­ki synergiczne

Masanobu Fukuoka Idealne, nat­u­ralne gospodarstwo

Osta­tecz­nym celem rol­nic­twa nie jest upra­wa roślin, ale dosko­na­le­nie ludzi i pod­no­sze­nie ich świadomości.
 Masa­no­bu Fuku­oka, Rewo­lu­cja źdźbła słomy

Masanobu Fukuoka pionier permakultury

Na ide­al­nej natu­ral­nej far­mie, czy w miej­skim gospo­dar­stwie, powin­na być upra­wia­na mie­szan­ka drzew owo­co­wych w tym wsze­la­kich orze­chów, pod nimi powin­ny rosnąć warzy­wa, zbo­ża i jago­dy… Powin­ny bie­gać tam kury 1)↓ szpe­ra­jąc i dra­piąc wśród roślin, chwa­stów 2)↓… Kie­dy mówi­łem o tym w Japo­nii 3)↓ patrzo­no na mnie jak na ode­rwa­ne­go od rze­czy­wi­sto­ści fan­ta­stę, lecz w Sta­nach 4)↓ podob­ny pomysł jest atrak­cyj­ny dla więk­szej gru­py ludzi, stąd łatwiej zro­zu­mieć go i wpro­wa­dzić go w życie. Suge­ru­ję rów­nież by w mia­stach wzdłuż ulic 5)↓ zamiast drzew ozdob­nych sadzo­no drze­wa owo­co­we i by zamiast traw­ni­ków i sezo­no­wych kwia­tów na klom­bach upra­wiać warzy­wa, tak by miesz­kań­cy mia­sta wycho­dząc na spa­cer, mogli zerwać i zjeść owoc z drze­wa rosną­ce­go wzdłuż chod­ni­ka. Zauwa­ży­łem, że ludzie wyobra­ża­jąc sobie taki pomysł nabie­ra­ją entuzjazmu…
Masa­no­bu Fuku­oka, Sawing Seeds in the Desert

wię­cej zdjęć: Masa­no­bu Fuku­oka and His Farm

UPRAWA BEZ ORKI
Upra­wa bez orki 6)↓ jaką w Japo­nii wpro­wa­dził i pro­pa­go­wał Masa­no­bu Fuku­oka, do warun­ków euro­pej­skich dosto­so­wa­na zosta­ła przez Emi­lię Haze­lip. Czę­ścio­wo zmo­dy­fi­ko­wa­na bez­in­wa­zyj­na meto­da mistrza Fuku­oka nazwa­na upra­wą syner­gicz­ną roz­po­wszech­ni­ła się w Hisz­pa­nii, Fran­cji i w Ita­lii, gdzie ogrod­ni­czy ruch per­ma­kul­tu­ro­wy posia­da wyraź­ne syner­gicz­ne (no-till) inklinacje.
 Upra­wa bez orki ma na celu ochro­nę gle­by (orka powo­du­je ero­zję), jej natu­ral­ne wzbo­ga­ca­nie w sub­stan­cję orga­nicz­ną i war­to­ści odżyw­cze poprzez ochro­nę ekosystemu…

KULKI NASIENNE


WIKIPEDIA
Masa­no­bu Fukuoka

Refe­ren­ces
1 kury mają bar­dzo dobry wpływ na utrzy­ma­nie jako­ści gle­by i har­mo­nię ogro­do­we­go eko­sys­te­mu patrz: kurzy trak­tor – wiki
2 dla mistrza Masa­no­bu nie ma cze­goś takie­go jak chwa­sty
3 w latach siedemdziesiątych
4 lata dzie­więć­dzie­sią­te… i obec­nie w Pol­sce mam taką nadzie­ję – ben
5 pro­po­nu­ję robić to w parkach
6 po angiel­sku: No-till Fra­ming

Rudolf Steiner Biodynamika i alternatywna edukacja

Per­ma­kul­tu­ra dotar­ła do nas z Austra­lii, przez Ame­ry­kę. Czę­ścio­wa praw­da, jej zało­ży­cie­le stam­tąd rów­nież  1)↓ się wywo­dzą. W Japo­nii rady­kal­ną per­ma­kul­tu­rę pod nazwą „natu­ral­ne­go rol­nic­twa” pro­mo­wał Masa­no­bu Fuku­oka, a w Euro­pie oso­bą odpo­wie­dzial­ną za zwrot uwa­gi na pro­blem był Rudolf Ste­iner antro­po­zof, twór­ca bio­dy­na­mi­ki i pre­kur­sor edu­ka­cji alter­na­tyw­nej 2)↓.

Steiner Rudolf 11a-1916

WYKŁADY Z ROLNICTWA
Na począt­ku czerw­ca 1924 w Kobie­rzy­cach na Ślą­sku, obec­nie w powie­cie wro­cław­skim zor­ga­ni­zo­wa­ny został kurs „Pod­sta­wy wie­dzy ducho­wej dla powo­dze­nia w rol­nic­twie”, któ­ry popro­wa­dził Rudolf Ste­iner. Było to osiem wykła­dów dla zain­te­re­so­wa­nych pro­ble­mem postę­pu­ją­cej degra­da­cji w rol­nic­twie, spad­kiem jako­ści pło­dów rol­nych i pogor­sze­niem zdro­wia zwierząt…
 W fol­war­ku opo­dal pała­cu gdzie odby­wa­ły się wykła­dy powsta­ło nowa­tor­skie na owe cza­sy bio­dy­na­micz­ne gospo­dar­stwo rol­no-ogrod­ni­cze kła­dą­ce nacisk na ochro­nę śro­do­wi­ska i zdro­we żywie­nie jako alter­na­ty­wę rol­nic­twa prze­my­sło­we­go. W 75 rocz­ni­cę tego wyda­rze­nia wmu­ro­wa­no w ścia­nę pała­cu sto­sow­ną tabli­cę pamiąt­ko­wą.
 Bio­dy­na­mi­ka jako astro­lo­gicz­no-alche­micz­na odmia­na rol­nic­twa eko­lo­gicz­ne­go mie­ści się dobrze w per­ma­kul­tu­rze, cho­ciaż nie­któ­rzy per­ma­kul­tu­ry­ści :) nie­chęt­nie to przy­zna­ją. Waż­ne, by wie­dzieć, że w Pol­sce, a to prze­cież naj­bliż­sza nam oko­li­ca, rol­nic­two eko­lo­gicz­ne wywo­dzi się wła­śnie z biodynamiki.


WIĘCEJ O BIODYNAMICE

Refe­ren­ces
1 rów­nie waż­ną co Bill Mol­li­son, a może nawet waż­niej­szą posta­cią w per­ma­kul­tu­rze jest Masa­no­bu Fukuoka
2 o eku­ka­cji alter­na­tyw­nej Rudol­fa Ste­ine­ra w sen­sie per­ma­kul­tu­ro­wym niżej

Filozoficzne korzenie Platon, Epikur, gnostycy, Hildegarda z Bingen, Joachim z Fiore, Jakub Böhme… Gassendi? Rousseau, Thoreau, Tołstoj… Chrześcijaństwo, Islam, Taoizm, Buddyzm, Hindu (joga) i kultura pierwotna

JEAN-JACQUES ROUSSEAU
TEORIA STANU NATURY

Ludzie nie są ukształ­to­wa­ni do sku­pia­nia się w mro­wi­ska, ale do tego, żeby żyć w roz­rzu­ce­niu po zie­mi, któ­rą powin­ni upra­wiać. Im bar­dziej sku­pia­ją się, tym się bar­dziej psują.
J.J. Rous­se­au „Emil, czy­li o wychowaniu”

Uwiel­bie­nie natu­ry było u Rous­se­au następ­stwem potę­pie­nia cywi­li­za­cji. Jeśli zło pocho­dzi z cywi­li­za­cji, to dobra może­my zna­leźć jedy­nie w natu­rze. Rous­se­au poj­mo­wał natu­rę jako stan pier­wot­ny. Jeśli cywi­li­za­cja jest źró­dłem zła to naj­do­sko­nal­szy jest stan pier­wot­ny i naj­do­sko­nal­si są ludzie nie tknię­ci jesz­cze przez cywi­li­za­cję.” – wykłady.org

Ten, kto pierw­szy ogro­dził kawa­łek zie­mi, powie­dział «to moje» i zna­lazł ludzi dość naiw­nych, by mu uwie­rzyć, był praw­dzi­wym zało­ży­cie­lem spo­łe­czeń­stwa. Iluż to zbrod­ni, wojen, mor­derstw, ile nędzy i gro­zy był­by rodza­jo­wi ludz­kie­mu oszczę­dził ten, kto by koł­ki wyrwał lub rów zasy­pał i zawo­łał do oto­cze­nia: «Uwa­ga! Nie słu­chaj­cie tego oszu­sta; będzie­cie zgu­bie­ni, gdy zapo­mni­cie, że pło­dy zie­mi nale­żą do wszyst­kich, a zie­mia do nikogo»”
J.J. Rous­se­au, Roz­pra­wa o pocho­dze­niu i pod­sta­wach nie­rów­no­ści mię­dzy ludź­mi, 1754


EKO ZRÓWNOWAŻONY PLATON
frag­ment REPUBLIKI (PAŃSTWA)

Platon…naprzód zasta­nów­my się – mówi Sokra­tes – w jaki spo­sób będą czas spę­dza­li ludzie, któ­rzy się tak urzą­dzi­li. Pobu­do­wa­li sobie domy, nie­praw­daż? Poży­wie­nie będą robi­li i wino, i ubra­nia, i buty. Latem będą prze­waż­nie pra­co­wa­li nago i boso, a zimą odzia­ni i obu­ci jak nale­ży. Żywić się będą robiąc z jęcz­mie­nia kru­py, a z psze­ni­cy mąkę. Jed­no będą goto­wać, a z dru­gie­go cia­sto robić i dosko­na­łe plac­ki, i chle­by na jakichś trzcin­kach albo na czy­stych liściach będą poda­wa­li. Będą leże­li na pod­ściół­kach usła­nych z wikli­ny, z powo­ju i mir­tu. Będą sobie uży­wa­li, a dzie­ci przy nich też, będą potem popi­ja­li wino, wień­ce mając na gło­wach i śpie­wa­jąc na chwa­łę bożą, i roz­kosz­nie będą obco­wa­li z sobą, nie robiąc dzie­ci ponad stan, bo będą się bali ubó­stwa albo woj­ny… (wię­cej)
Pla­ton, Pań­stwo, Księ­ga II [372, 373], przeł. Wła­dy­sław Witwicki


TAOIZM
frag­ment ZHUANGZI

LaoziPew­ne­go razu Chu­ang Chou śnił, że jest dosko­na­le szczę­śli­wym moty­lem odda­ją­cym się przy­jem­no­ści podą­ża­nia za wła­sny­mi kapry­sa­mi. Nie wie­dział o tym, że śni.
 Nagle obu­dził się, poczuł i zoba­czył, że jest obcią­żo­nym for­mą Chou… Jed­nak po namy­śle poczuł że nie jest do koń­ca pewien bycia Chou, któ­ry śnił że jest moty­lem, bo prze­cież może być moty­lem, któ­ry śni że jest Chou…
 Nie­mniej mię­dzy Chou a moty­lem ist­nie­je zasad­ni­cza różnica.
 Coś takie­go nazy­wa się trans­for­ma­cją życia.

Wię­cej frag­men­tów Zhu­ang­zi: Uczeń Kon­fu­cju­sza, Zamro­czo­na rze­czy­wi­stość, Drze­wo do nicze­go.


GILGAMESZ
EPOS SUMERYJSKI

Gilgamesh

…uczło­wie­cze­nie Enki­du przez Szam­hat – kapłan­kę Isz­tar, i rośli­na nie­śmier­tel­no­ści poda­ro­wa­na przez Utna­pisz­ti­ma (przed­po­to­po­we­go człowieka)…


LITERATURA

  • Aldo­us Hux­ley – Phi­lo­so­phia peren­nis (Filo­zo­fia Wieczysta)
  • Jared Dia­mond – The World Until Yester­day: What Can We Learn from Tra­di­tio­nal Societies?
  • Gil­ga­mesh by Ste­phen Mitchell

Kontrkultura perma… rewolucja

Pema­kul­tu­rę, poza kla­sycz­ny­mi źró­dła­mi, moż­na wypro­wa­dzić z kontr­kul­tu­ry lat sie­dem­dzie­sią­tych 1)↓, wska­zu­je na to cho­ciaż­by czas powsta­nia ruchu, jak rów­nież jego cha­rak­ter. Zre­ali­zo­wa­ny w 2012 roku w Por­tu­ga­lii film Per­ma­cul­tu­re – join the r‑evolution (poni­żej) dobrze ilu­stru­je zjawisko.

Oglą­da­jąc ten fil­mik przy­po­mi­na się kul­to­wy Easy Rider, a dokład­nie frag­ment w któ­rym boha­te­ro­wie na moto­cy­klach docie­ra­ją do hip­pi­sow­skiej wio­ski… teatr, muzy­ka, taniec i śpiew. Natu­ra, kontrkultura…
 Miesz­kań­cy „easy-ride­ro­wej” hip­pi-wio­ski sta­ra­li się być samo­wy­star­czal­ni, widać jed­nak, że nie zna­li jesz­cze zasad per­ma­kul­tu­ry – sie­jąc ziar­no na wyschnię­tą zie­mię powin­ni przy­naj­mniej sto­so­wać meto­dę kulek z gli­ny Masa­no­bu Fuku­oka :-). W 1969 roku, kie­dy krę­co­no „Swo­bod­ne­go jeźdź­ca”, prak­tycz­ne roz­wią­za­nia per­ma­kul­tu­ro­we nie były zna­ne, a książ­ka mistrza Fuku­oka The One-straw Revo­lu­tion nie ist­nia­ła po angiel­sku. Nie tak jak obecnie. 

Refe­ren­ces
1 zbież­ność nazw moim zda­niem nieprzypadkowa

PERMA TRAWNIK Angelo Eliades, Permaculture Research Institute 

Nie­na­wi­dzę traw­ni­ków… – Bill Mol­li­son w wywia­dzie Scot­ta Lon­do­na Per­ma­kul­tu­ra – cicha rewo­lu­cja.

Traw­ni­ki, nie­waż­ne czy się je kocha czy nie­na­wi­dzi, nale­żą do tych ele­men­tów nasze­go współ­cze­sne­go kra­jo­bra­zu, z któ­ry­mi jeste­śmy do tego stop­nia zży­ci, że nie zasta­na­wia­my się skąd się wzię­ły. Posia­da­my traw­ni­ki, bo „zawsze je mie­li­śmy”, lecz czy na pewno?
 Więk­szość prak­ty­ków per­ma­kul­tu­ry traw­ni­ków szcze­rze nie­na­wi­dzi, widząc mar­nu­ją­cą się pod ich zie­le­nią prze­strzeń, jaka mogła by być lepiej spo­żyt­ko­wa­na w upra­wie żyw­no­ści! Lecz jaki był­by efekt, moż­na prze­wrot­nie zapy­tać, gdy­by do „znie­na­wi­dzo­ne­go” traw­ni­ka zasto­so­wać zasa­dy zdro­we­go, eko­lo­gicz­ne­go (susta­ina­ble) pro­jek­to­wa­nia? Spró­buj­my zmie­rzyć się z tym kon­tro­wer­syj­nym pomy­słem i spró­bo­wać umie­ścić (uspra­wie­dli­wić) traw­nik w permakulturze!
 Na począ­tek, dla lep­szej per­spek­ty­wy pro­ble­mu, spójrz­my skąd wzię­ły się traw­ni­ki i dla­cze­go, mimo tru­dów z nimi zwią­za­nych, sta­ra­my się je utrzymywać.
Con­ti­nue reading