Permakultura jest filozofią pracy z naturą, raczej niż przeciwko niej; filozofią długotrwałej i uważnej obserwacji, raczej niż długotrwałego i bezmyślnego wysiłku; jest również sposobem patrzenia na rośliny i zwierzęta we wszystkich pełnionych przez nie funkcjach, raczej niż traktowania ich czy jakiegokolwiek innego obszaru jako oderwanego od całości, pojedynczego systemu produkcyjnego.
— Bill Mollison Introduction to permaculture 1991
Podstawę i centrum permakultury stanowią zasady etyczne warunkujące stosowanie 12-tu reguł projektowania 1)↓. Etyka stoi na straży ich właściwej realizacji i odpowiedniego wprowadzania w życie.
Reguły i zasady są uniwersalne; są wytycznymi, które mogą pomóc w osobistej, ekonomicznej, społecznej i politycznej reorganizacji, chociaż sposoby ich realizacji będą zmieniać się dostosowując do konkretnych warunków miejsca i sytuacji.
Każda zasada projektowania może być punktem wyjścia, drzwiami, jakie otwierają się i pozwalają ogarnąć cały system myślenia, lecz z określonej perspektywy, jaka (jeśli tylko zostanie zachowana wrażliwość na wzajemne powiązania w rozważanej całości – holistyczność problemu) może uwydatnić wielorakie poziomy i aspekty zastosowania.
Permakulturowe zasady etyczne
Troska o ziemię
Troska o ludzi
Sprawiedliwy podział 2)↓ – reinwestowanie zysków w troskę o ludzi i ziemię
Zasady projektowania
Obserwuj i współdziałaj
Zbieraj i magazynuj energię
Zadbaj o dochód
Stosuj samoregulację i akceptuj feedback
Stosuj i dowartościowuj odnawialne źródła i usługi
Nie produkuj odpadów
Projektuj od ogółu do szczegółów
Łącz raczej niż dziel
Stosuj spokojne i drobne rozwiązania
Stosuj i doceniaj różnorodność
Korzystaj z obszarów granicznych i ceń marginalność
co do trzech zasad etycznych w środowisku permakulturowym panuje zgoda, natomiast zasady projektowania [tutaj 12] czasem się różnią, czasem jest ich mniej lub więcej
Oryginalnie trzecia z tych zasad w podręczniku Billa Mollisona Permaculture: A Designer’s Manual (1988) stanowiła: Ogranicz populację i konsumpcję, co potem zostało zmienione na Sprawiedliwy podział (Fair Share), a nawet dzielenie się nadmiarem, prawdopodobnie ze względu na łagodniejszy wydźwięk i łatwiejsze spopularyzowanie idei permakultury… – wikipedia
Ostatecznym celem rolnictwa nie jest uprawa roślin, ale doskonalenie ludzi i podnoszenie ich świadomości.
Masanobu Fukuoka, Rewolucja źdźbła słomy
Na idealnej naturalnej farmie, czy w miejskim gospodarstwie, powinna być uprawiana mieszanka drzew owocowych w tym wszelakich orzechów, pod nimi powinny rosnąć warzywa, zboża i jagody… Powinny biegać tam kury 1)↓ szperając i drapiąc wśród roślin, chwastów 2)↓… Kiedy mówiłem o tym w Japonii 3)↓ patrzono na mnie jak na oderwanego od rzeczywistości fantastę, lecz w Stanach 4)↓ podobny pomysł jest atrakcyjny dla większej grupy ludzi, stąd łatwiej zrozumieć go i wprowadzić go w życie. Sugeruję również by w miastach wzdłuż ulic 5)↓ zamiast drzew ozdobnych sadzono drzewa owocowe i by zamiast trawników i sezonowych kwiatów na klombach uprawiać warzywa, tak by mieszkańcy miasta wychodząc na spacer, mogli zerwać i zjeść owoc z drzewa rosnącego wzdłuż chodnika. Zauważyłem, że ludzie wyobrażając sobie taki pomysł nabierają entuzjazmu…
Masanobu Fukuoka, Sawing Seeds in the Desert
mistrz Masanobu w polu ryżowym rozrzuca kulki kolejnej uprawy
we wiaderku kulki nie-kulki raczej bryłki nasienne
UPRAWABEZORKI
Uprawa bez orki 6)↓ jaką w Japonii wprowadził i propagował Masanobu Fukuoka, do warunków europejskich dostosowana została przez Emilię Hazelip. Częściowo zmodyfikowana bezinwazyjna metoda mistrza Fukuoka nazwana uprawą synergiczną rozpowszechniła się w Hiszpanii, Francji i w Italii, gdzie ogrodniczy ruch permakulturowy posiada wyraźne synergiczne (no-till) inklinacje.
Uprawa bez orki ma na celu ochronę gleby (orka powoduje erozję), jej naturalne wzbogacanie w substancję organiczną i wartości odżywcze poprzez ochronę ekosystemu…
Permakultura dotarła do nas z Australii, przez Amerykę. Częściowa prawda, jej założyciele stamtąd również 1)↓ się wywodzą. W Japonii radykalną permakulturę pod nazwą „naturalnego rolnictwa” promował Masanobu Fukuoka, a w Europie osobą odpowiedzialną za zwrot uwagi na problem był Rudolf Steiner antropozof, twórca biodynamiki i prekursor edukacji alternatywnej 2)↓.
WYKŁADY Z ROLNICTWA
Na początku czerwca 1924 w Kobierzycach na Śląsku, obecnie w powiecie wrocławskim zorganizowany został kurs „Podstawy wiedzy duchowej dla powodzenia w rolnictwie”, który poprowadził Rudolf Steiner. Było to osiem wykładów dla zainteresowanych problemem postępującej degradacji w rolnictwie, spadkiem jakości płodów rolnych i pogorszeniem zdrowia zwierząt…
W folwarku opodal pałacu gdzie odbywały się wykłady powstało nowatorskie na owe czasy biodynamiczne gospodarstwo rolno-ogrodnicze kładące nacisk na ochronę środowiska i zdrowe żywienie jako alternatywę rolnictwa przemysłowego. W 75 rocznicę tego wydarzenia wmurowano w ścianę pałacu stosowną tablicę pamiątkową.
Biodynamika jako astrologiczno-alchemiczna odmiana rolnictwa ekologicznego mieści się dobrze w permakulturze, chociaż niektórzy permakulturyści :) niechętnie to przyznają. Ważne, by wiedzieć, że w Polsce, a to przecież najbliższa nam okolica, rolnictwo ekologiczne wywodzi się właśnie z biodynamiki.