Nasio­na są pierw­szym ogni­wem w upra­wie żyw­no­ści i od ich jako­ści zale­ży w dużej czę­ści jakie­go docze­ka­my się plo­nu i efek­tu w ogro­dzie. Nasio­na two­rzą rela­cję mię­dzy poko­le­nia­mi upraw. Jeśli temat jest dla Was nowy, wie­dza o zacho­wy­wa­niu nasion pozwo­li nie tyl­ko pogłę­bić zna­jo­mość wła­sne­go ogro­du, ale rów­nież upra­wiać ulu­bio­ne warzy­wa z roku na rok, nie­za­leż­nie od ich dostęp­no­ści na ryn­ku. Tak samo zdo­by­ta w jed­nym sezo­nie wie­dza i obser­wa­cje, będą mogły być łatwo prze­ło­żo­ne na kolej­ny rok uprawy.

Na Warsz­ta­tach Pro­jek­to­wa­nia Per­ma­kul­tu­ro­we­go omó­wi­my od któ­rych roślin war­to zacząć zbie­ra­nie nasion dla wpra­wy i jak je pozy­skać; poru­szy­my tema­ty tech­nik zbie­ra­nia i prze­cho­wy­wa­nia nasion w sys­te­mie domo­wym. Wyja­śni­my też dobre prak­ty­ki i inspi­ru­ją­ce przy­kła­dy spo­łecz­nych wymian nasion. Wysia­ne ponow­nie, ulu­bio­ne ‘rodzin­ne’ odmia­ny roślin pozwa­la­ją pogłę­biać obser­wa­cje całe­go eko­sys­te­mu ogro­du poprzez nawar­stwia­nie się wie­dzy o cyklach życia roślin. 

Nasio­na pamię­ta­ją oko­licz­no­ści w jakich doj­rze­wa­ły: te kli­ma­tycz­ne jak i gle­bo­we. Dla­te­go, nasio­na zbie­ra­my z naj­lep­szych oka­zów danej rośli­ny, wybie­ra­jąc te zdro­we, w peł­ni doj­rza­łe i wykształ­co­ne. Od dobrze zacho­wa­nych, żywych nasion, któ­re sami może­my pozy­skać, zale­ży dłu­go­ter­mi­no­wa sta­bil­ność eko­sys­te­mu jaki two­rzy­my w per­ma­kul­tu­ro­wym ogro­dzie, a tak­że moż­li­we oszczęd­no­ści w pra­cy i finansach.

Nasio­na moż­na zacho­wy­wać z wie­lu powo­dów – w kon­tek­ście warsz­ta­tów, będzie inte­re­so­wał nas aspekt spo­łecz­ny oraz wpływ jaki zacho­wy­wa­ne przez nas nasio­na mają na odpor­ność regio­nal­nych sys­te­mów wytwór­stwa i dostę­pu do żyw­no­ści. Poprzez wybór odpo­wied­nich odmian roślin, agro-eko­lo­gicz­ne gospo­dar­stwa mogą mieć zna­czą­cy pozy­tyw­ny wpływ na bio­róż­no­rod­ność rów­nież dzi­kiej natu­ry w oko­li­cy sie­dli­ska – na warsz­ta­tach wyja­śni­my na czym pole­ga­ją te zależności.

Faso­la jest jed­ną z roślin, któ­ra zna­ko­mi­cie odda­je wie­lo­funk­cyj­ne zało­że­nia per­ma­kul­tu­ro­we­go dobo­ru roślin i ma jed­ne z naj­prost­szych do pozy­ska­nia nasion. Dobrym przy­kła­dem jest np. faso­la Bia­ły Jaś z Doli­ny Dunaj­ca, wokół któ­rej roz­wi­nę­ło się ponow­nie dzie­dzic­two kuli­nar­ne na połu­dniu Pol­ski. Razem spoj­rzy­my na kil­ka przy­kła­dów roślin, któ­re moż­na ‘zaadop­to­wać’ i włą­czyć do drze­wa gene­alo­gicz­ne­go rodzi­ny, czy zado­mo­wić na nowym ‘osie­dlu’.
 Poza tym nie­któ­re sta­re odmia­ny posia­da­ją nie­zwy­kle pobu­dza­ją­ce wyobraź­nię kuli­nar­ną i dozna­nia sma­ko­we cechy oraz inne prak­tycz­ne zasto­so­wa­nia. Nie­któ­re faso­le tycz­ne wytwa­rza­ją prze­pięk­ne orna­men­tal­ne kwia­ty wabiąc zapy­la­cze oraz deko­ra­cyj­ne strą­ki; plo­nu­ją suk­ce­syw­nie przez dłu­gi czas, mogą być spo­ży­wa­ne na wie­le spo­so­bów, są łatwe w prze­cho­wy­wa­niu na zimę, do tego jak inne rośli­ny strącz­ko­we wzbo­ga­ca­ją gle­bę w azot. A łuska­nie faso­li może sta­no­wić głów­ną atrak­cję zajęć z dzieć­mi – suche strą­ki to pięk­nie brzmią­ce grzechotki :-) 

Zbie­ra­nie wła­snych nasion i obdzie­la­nie nimi innych daje nie­zwy­kłą satys­fak­cję; zna­jo­mość pocho­dze­nia odmian, walo­rów sma­ko­wych i efek­ty wizu­al­ne w ogro­dzie z cza­sem sta­ją się czę­ścią histo­rii gospo­darstw a nawet regio­nów, dają oka­zje do cele­bra­cji. Wymia­ny sąsiedz­kie pozwa­la­ją ponow­nie odtwo­rzyć upra­wy, gdy z powo­dów loso­wych stra­ci się wła­sne plo­ny w danym roku. U sed­na per­ma­kul­tu­ro­wej zasa­dy etycz­nej spra­wie­dli­we­go podzia­łu leżą nasio­na – wol­ne i wspólne.

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14