Zasady

Permakultura - idea, teoria, praktyka, Zasady

Co to jest permakultura Toby Hemenway

2 komentarze

Per­ma­kul­tu­ra sto­so­wa­na jest nie tyl­ko w rol­nic­twie. Z jej zasad korzy­sta się przy pro­jek­to­wa­niu domów i wio­sek, sys­te­mów ener­ge­tycz­nych i w zago­spo­da­ro­wy­wa­niu odpa­dów, a nawet w two­rze­niu mniej nama­cal­nych struk­tur jak gru­py spo­łecz­ne, pro­gra­my naucza­nia, biznesplany.

Per­ma­kul­tu­ra 1)↓ korzy­sta z przy­bo­ru zasad i prak­tyk do pro­jek­to­wa­nia zrów­no­wa­żo­nych eko­lo­gicz­nie ludz­kich osad. Sło­wo per­ma­kul­tu­ra (od per­ma­cul­tu­re = per­ma­nent + agri­cul­tu­re, obec­nie rów­nież per­ma­nent + cul­tu­re) zosta­ło wpro­wa­dzo­ne przez dwóch Austra­lij­czy­ków. Pierw­szym był Bill Mol­li­son 2)↓ autor gęstej i ency­klo­pe­dycz­nej biblii dzie­dzi­ny: Per­ma­cul­tu­re: A Desi­gne­r’s Manu­al. Dru­gim jest David Holm­gren 3)↓, któ­ry bły­sko­tli­wie roz­sze­rzył zasięg permakultury.

Permakulturowy tęczowy wąż

Mol­li­son mówi, że ory­gi­nal­na idea per­ma­kul­tu­ry naszła go w 1959 roku, kie­dy to obser­wo­wał tor­ba­cze szpe­ra­ją­ce w lesie desz­czo­wym Tasma­nii. Zain­spi­ro­wa­ny, w podzi­wie dla obfi­to­ści i dają­ce­go życie bogac­twa wza­jem­nych powią­zań tego eko­sys­te­mu, zano­to­wał w swo­im dzien­ni­ku: „wie­rzę, że może­my zbu­do­wać sys­te­my, któ­re będą funk­cjo­no­wać tak dobrze jak ten”. W latach sie­dem­dzie­sią­tych wraz z Holm­gre­nem, korzy­sta­jąc z tego co zauwa­żył w natu­rze i wśród pier­wot­nych miesz­kań­ców, zaczął iden­ty­fi­ko­wać i dookre­ślać zasa­dy jakie czy­ni­ły ten sys­tem tak boga­tym i zrów­no­wa­żo­nym. Ich nadzie­ją było zasto­so­wa­nie tych zasad w pro­jek­to­wa­niu eko­lo­gicz­nie zdro­wych, pro­duk­tyw­nych kra­jo­bra­zów. Rozu­mo­wa­li, że jeśli życie kwi­tło na Zie­mi przez ponad trzy miliar­dy lat, i jeśli lokal­ni, pier­wot­ni ludzie żyli w rela­tyw­nej har­mo­nii ze śro­do­wi­skiem przez tysią­ce, zatem życie i pier­wot­ne kul­tu­ry musia­ły być regu­lo­wa­ne zasa­da­mi zrów­no­wa­żo­ne­go trwa­nia. Pra­ca licen­cjac­ka Davi­da, prze­ro­bio­na i roz­sze­rzo­na póź­niej z pomo­cą Bil­la, wyewo­lu­owa­ła w prze­ło­mo­wą książ­kę Per­ma­cul­tu­re One.
  Czy­taj dalej →

 

Refe­ren­ces
↑1 po pol­sku moż­na powie­dzieć kul­tu­ra trwa­ła. Oso­bi­ście jestem za uży­ciem sło­wa per­ma­kul­tu­ra, ład­nie brzmi, jest rów­no­wa­żo­ne – w sen­sie spół­gło­sek i samo­gło­sek :-), i jest ogól­no­świa­to­we. Poza tym zauwa­ży­łem, że wśród osób nie zna­ją­cych ter­mi­nu od razu budzi zacie­ka­wie­nie – przyp. Ben
↑2 cha­ry­zma­tycz­ny i obra­zo­bur­czy, kie­dyś leśnik, nauczy­ciel szkol­ny, tra­per, natu­ra­li­sta i bio­log śro­do­wi­sko­wy… wywiad z Bil­lem Mol­li­so­nem Per­ma­kul­tu­ra – cicha rewo­lu­cja – polecam.
↑3 jeden z pierw­szych spo­śród wie­lu stu­den­tów Bil­la… patrz, bar­dzo dobra stro­na Davi­da: permacultureprinciples.com.
Permakultura - idea, teoria, praktyka, Wykłady permakultury część czwarta, Zasady

Zasady permakultury David Holmgren

3 komentarze

powy­żej ↑ gra­fi­ka ze stro­ny: permacultureprinciples.com

Pod­sta­wę i cen­trum per­ma­kul­tu­ry sta­no­wią zasa­dy etycz­ne warun­ku­ją­ce sto­so­wa­nie 12-tu reguł pro­jek­to­wa­nia 1)↓. Ety­ka stoi na stra­ży ich wła­ści­wej reali­za­cji i odpo­wied­nie­go wpro­wa­dza­nia w życie.
 Regu­ły i zasa­dy są uni­wer­sal­ne; są wytycz­ny­mi, któ­re mogą pomóc w oso­bi­stej, eko­no­micz­nej, spo­łecz­nej i poli­tycz­nej reor­ga­ni­za­cji, cho­ciaż spo­so­by ich reali­za­cji będą zmie­niać się dosto­so­wu­jąc do kon­kret­nych warun­ków miej­sca i sytuacji.
 Każ­da zasa­da pro­jek­to­wa­nia może być punk­tem wyj­ścia, drzwia­mi, jakie otwie­ra­ją się i pozwa­la­ją ogar­nąć cały sys­tem myśle­nia, lecz z okre­ślo­nej per­spek­ty­wy, jaka (jeśli tyl­ko zosta­nie zacho­wa­na wraż­li­wość na wza­jem­ne powią­za­nia w roz­wa­ża­nej cało­ści – holi­stycz­ność pro­ble­mu) może uwy­dat­nić wie­lo­ra­kie pozio­my i aspek­ty zastosowania.

    Per­ma­kul­tu­ro­we zasa­dy etyczne
    • Tro­ska o ziemię
    • Tro­ska o ludzi
    • Spra­wie­dli­wy podział  2)↓ – rein­we­sto­wa­nie zysków w tro­skę o ludzi i ziemię

    Zasa­dy projektowania

    1. Obser­wuj i współdziałaj
    2. Zbie­raj i maga­zy­nuj energię
    3. Zadbaj o dochód
    4. Sto­suj samo­re­gu­la­cję i akcep­tuj feedback
    5. Sto­suj i dowar­to­ścio­wuj odna­wial­ne źró­dła i usługi
    6. Nie pro­du­kuj odpadów
    7. Pro­jek­tuj od ogó­łu do szczegółów
    8. Łącz raczej niż dziel
    9. Sto­suj spo­koj­ne i drob­ne rozwiązania
    10. Sto­suj i doce­niaj różnorodność
    11. Korzy­staj z obsza­rów gra­nicz­nych i ceń marginalność
    12. Wyko­rzy­stuj i dopo­wia­daj twór­czo na zmianę 

patrz rów­nież: Toby Hemen­way Zasa­dy permakultury 

 

Refe­ren­ces
↑1 co do trzech zasad etycz­nych w śro­do­wi­sku per­ma­kul­tu­ro­wym panu­je zgo­da, nato­miast zasa­dy pro­jek­to­wa­nia [tutaj 12] cza­sem się róż­nią, cza­sem jest ich mniej lub więcej
↑2 Ory­gi­nal­nie trze­cia z tych zasad w pod­ręcz­ni­ku Bil­la Mol­li­so­na Per­ma­cul­tu­re: A Desi­gne­r’s Manu­al (1988) sta­no­wi­ła: Ogra­nicz popu­la­cję i kon­sump­cję, co potem zosta­ło zmie­nio­ne na Spra­wie­dli­wy podział (Fair Sha­re), a nawet dzie­le­nie się nad­mia­rem, praw­do­po­dob­nie ze wzglę­du na łagod­niej­szy wydźwięk i łatwiej­sze spo­pu­la­ry­zo­wa­nie idei per­ma­kul­tu­ry… – wiki­pe­dia
Permakultura - idea, teoria, praktyka, Zasady

Retencja keyline design, zielone dachy

Dodaj komentarz

na zdję­ciu powy­żej ↑ lato 2015, Śląsk Cie­szyn­ski gdzie rocz­na śred­nia opa­dów wyno­si 800 mm; od począt­ku roku do sierp­nia spa­dło zale­d­wie 240 mmm – usy­cha­ją nawet brzo­zy

Nara­sta­ją­ca susza w Pol­sce, nie­ko­rzyst­ne dłu­go­ter­mi­no­we pro­gno­zy w związ­ku z ocie­ple­niem kli­ma­tu.. Prze­chwy­ty­wa­nie desz­czów­ki z dachów i dróg, cyster­ny, małe zbior­ni­ki reten­cyj­ne… sieć małych zbior­ni­ków ma lep­szą wydaj­ność niż jed­na duża zapo­ra, jaka zazwy­czaj posia­da rów­nież nega­tyw­ny wpływ na mikro­kli­mat i duże stra­ty wody… A tak­że zago­spo­da­ro­wy­wa­nie wody sza­rej z gospo­darstw domo­wych (małe oczysz­czal­nie ście­ków i roślin­ne oczyszczanie..
Z tema­tem suszy i nie­do­bo­rów wody wią­że się też spra­wa jako­ści wody pit­nej w kra­nach… Akcja zaprze­sta­nia uży­wa­nia wody w pla­sti­ko­wych butel­kach powód zdro­wie (pla­stik jest szko­dli­wy) oraz ochro­na śro­do­wi­ska (mniej pro­duk­cji tru­ją­ce­go prze­my­słu che­micz­ne­go i mniej śmie­ci) – opo­wie­dzieć o akcji Acqu­edot­to w Mediolanie?

KEYLINE DESIGN

Key­li­ne design – wiki

ZIELONE DACHY

5 Boro Gre­en Roof Gar­den on Ran­dal­l’s Island – April 18, 2013 (cre­dit: Evan Bin­del­glass / CBSNewYork) 
Permakultura - idea, teoria, praktyka, Zasady

Odpady i kompost recykling i naturalne oczyszczalnie

2 komentarze

Pierw­szą i pod­sta­wo­wą zasa­dą gospo­da­ro­wa­nia odpa­da­mi jest: pro­du­kuj jak naj­mniej śmie­ci, pozo­sta­wiaj po sobie jak naj­mniej­szy ślad – idź przez życie na palcach :-)

PLASTIKOWE OPAKOWANIA I WODA PITNA
na zdję­ciu poni­żej ↓ butla na wodę w Indo­ne­zji kon­cern Dano­ne pla­stik 7 (bio­ha­zard)

Permakultura - idea, teoria, praktyka, Zasady

Uprawa żywności Bioróżnorodność

2 komentarze

ZIELONY BALKON

Jeże­li masz bal­kon, to zbio­ry żyw­no­ści z metra kwa­dra­to­we­go bal­ko­nu mogą być więk­sze niż z takiej samej powierzch­ni upraw na polu. Nie­któ­rzy potra­fią zebrać nawet 70 kg żyw­no­ści z upraw na bal­ko­nie, któ­ry ma tyl­ko 20 metrów kwa­dra­to­wych. To 3,5 kg na metr kwa­dra­to­wy i 35 ton na hektar…
 Geoff Law­ton w wywia­dzie dla Kry­ty­ki Politycznej

balkon_garden

PARKI I TRAWNIKI
Gdzie­kol­wiek się znaj­dę gło­szę znie­sie­nie kul­tu­ry traw­ni­ków, mam na myśli sztucz­ną zie­leń stwo­rzo­ną przez ludzi kosz­tem natu­ry, zie­leń mono­ton­ną, któ­ra jest niczym wię­cej niż pozo­sta­ło­ścią aro­ganc­kiej, ary­sto­kra­tycz­nej kul­tu­ry Europy
 Masa­no­bu Fuku­oka, „Sawing Seeds in the Desert”

lown_culture

„Nie­na­wi­dzę traw­ni­ków” – Bill Mol­li­son w Per­ma­kul­tu­ra – cicha rewo­lu­cja… oraz Geoff Law­ton o traw­ni­kach dla Kry­ty­ki Politycznej.

DZIAŁKI I OGRODY SPOŁECZNE

Rodzinne_Ogrody_Dzialkowe

mandala_garden

Permakultura - idea, teoria, praktyka, Zasady

Dieta zdrowie, ochrona środowiska

Dodaj komentarz

MAKROBIOTYKA
Spo­śród innych zdro­wych metod die­te­ty­ki wybra­łem makro­bio­ty­kę, ze wzglę­du na nacisk jaki kła­dzie na lokal­no­ści i sezo­no­wo­ści pro­duk­tów spo­żyw­czych – to ma duże per­ma­kul­tu­ro­we kon­se­kwen­cje: zdro­we odży­wia­nie, jedze­nie lokal­nych i sezo­no­wych roślin poważ­nie zmniej­sza nega­tyw­ny wpływ na śro­do­wi­sko; nie cho­dzi tyl­ko o ślad węglo­wy, rów­nież o huma­nu­re…

LOKALNOŚĆ
Jeśli kupu­je­my pro­duk­ty lokal­ne poza ochro­ną przy­ro­dy, wspie­ra­my lokal­nych wytwór­ców, a to powo­du­je kon­so­li­da­cję spo­łe­czeń­stwa. Nawet jeśli na stra­ga­nach czy w skle­pi­kach z lokal­ny­mi, zdro­wy­mi pro­duk­ta­mi jest dro­żej niż w super­mar­ke­cie – to jest inwe­sty­cja w lokal­ne spo­łe­czeń­stwo, któ­re nam tę naszą tros(z)kę tak lub ina­czej wynagrodzi…

WEGETARIANIZM/WEGANIZM

Etycz­ne pod­sta­wy wege­ta­ria­ni­zmu – spór Descar­tes Gas­sen­di na temat natu­ry zwie­rząt i zdol­no­ści ich odczu­wa­nia… Cie­ka­we są rów­nież eko­no­micz­nie i eko­lo­gicz­nie impli­ka­cje nie­je­dze­nia mię­sa… (pro­duk­cja eks­ten­syw­na i intensywna).

LITERATURA I LINKI