Animate Earth: Science, Intuition and Gaia – A New Scientific Story
Stephan Harding
Amazon.com
Żywa Ziemia
Dowody na istnienie Gai druga część 3‑go rozdziału Animate Earth
Istnieje dobry, naukowy dowód na to, że Ziemia rzeczywiście posiada niezwykłą zdolność do utrzymywania warunków odpowiednich dla Życia, mimo wielu zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych sił, które z łatwością mogłyby je zniszczyć w trakcie 4,6 miliarda lat historii naszej planety.
Przyjrzyjmy się wykresowi na rysunku 4. – wynika z niego, że średnia temperatura Gai nigdy nie była zbyt wysoka ani zbyt niska dla życia, mimo niekiedy cieplejszych i chłodniejszych okresów. Ten stosunkowo równomierny rozkład temperatur na Ziemi zadaje nam poważną naukową zagadkę, dlatego że skądinąd wiemy, iż Słońce (nasze podstawowe źródło energii) ewoluowało i zmieniało się w ciągu życia Gai.
Rysunek 4.: Zmiany temperatury Gai na przestrzeni epok geologicznych. (Zaczerpnięto z: K.C. Condie and R. E. Sloan, Origin and Evolution of Earth: Principles of Historical Geology, Prentice-Hall,1998) Czytaj dalej
Podróż do wnętrza Ziemi Stephan Harding z książki Animate Earth
Wybierz się do swojego Miejsca Gai lub na inne łono Natury, tam, gdzie możesz znaleźć spokój. Połóż się twarzą do ziemi. Odetchnij głęboko i wciągnij w płuca zapach gleby, czując pracę klatki piersiowej, żeber, przepony i brzucha na powierzchni styku twojego ciała z mięsistą skórą Ziemi. Wycisz się i poczuj wibrującą jedność wspólnego istnienia.
Wyobraź sobie, że posiadasz zdolność przechodzenia przez pozorną gęstość ciał stałych. W spokoju i odprężeniu, niczym pływak unoszący się na tafli jeziora, rozpoczynasz powolne nurkowanie. Najpierw zatapiasz pod ziemię głowę, łagodnie zanurzając ją pod powierzchnię. Nie wstrzymuj oddechu, który przychodzi wyjątkowo łatwo.
Płyniesz powoli przez glebę, potem rozpędzając się, wpływasz w krystaliczną skałę macierzystą tworzącą skorupę ziemi o grubości około 40 kilometrów, które pokonujesz zadziwiająco szybko – materia rozstępuje się przed tobą i zasysa do środka.
Poniżej skorupy ziemskiej (cienkiej i kruchej pokrywy naszej Planety), przechodzisz do nowej krainy, gdzie skały są tłuste, ciemnoczerwone i lepkie jak gęsta melasa – dotarłæś do powierzchni tzw. płaszcza ziemi. Zatrzymujesz się tuż pod skorupą (jak nurek pod lodem), czujesz kleistą skałę wokół poruszającą się powoli niczym płynne szkło, po czym zręcznie ruszasz dalej w bezmiar gęstej, zawiesistej substancji. Czytaj dalej
Odczuwanie Kuli Ziemskiej Stephan Harding z książki Animate Earth
Połóż się na plecach na ziemi w twoim Miejscu Gai. Rozluźnij się i weź kilka głębokich oddechów. Teraz poczuj ciężar swojego ciała jako siłę grawitacji ciągnącą cię w dół.
Doświadczaj tej siły jak miłości, jaką Ziemia otacza każdą cząstkę twojego ciała; miłości, która utrzymuje cię w bezpieczeństwie i uniemożliwia odpadnięcie w przestrzeń.
Otwórz oczy i patrz w rozległe głębiny wszechświata, czując jednocześnie ogrom naszej planety matki na swoich plecach. Poczuj, jak przyciska cię do swego potężnego boku, jak trzyma cię i zwiesza głową w dół nad rozległym kosmosem pod tobą bez końca.
Jak to jest wisieć do góry nogami; czuć głębię przestrzeni wokół, a za sobą mocne jakby kleiste przyciąganie ziemskie?
Teraz poczuj, jak Ziemia wygina się pod twoimi plecami we wszystkich kierunkach. Poczuj jej potężne kontynenty, rozpiętość jej gór, jej oceany, jej strefy biegunowe pokryte śniegiem i lodem, jej szatę roślinności rozciągającą się z miejsca, w którym jesteś, w kolisty ogrom jej niewiarygodnie uformowanego ciała.
Wczuj się w wirujące prądy powietrza i tańczące chmury ponad jej różnolitą powierzchnią.
Wdychaj żywy bezmiar naszej uosobionej Ziemi.
Gdy poczujesz, że masz dosyć, obróć się na bok i wstań, pozostając w głębokiej świadomości życia naszej planety domu.
Stephan Harding Animate Earth, tłumaczenie Kasia Donner
Od hipotezy do teorii Gai Prekursorzy… Lovelock, Golding, Margulis oraz krytycy… – początek 3‑go rozdziału Animate Earth
James Lovelock nie był pierwszym naukowcem mówiącym o żyjącej Ziemi. James Hutton (1726−1797), jeden z ojców nowoczesnej geologii, odkrył cykliczną naturę procesów geologicznych, a jego uwagę zwrócił także bardzo sędziwy wiek Ziemi. Hutton uważany jest za pierwszego badacza, który uznał Ziemię za superorganizm – a ten powinien być badany z punktu widzenia fizjologii. Z kolei Lamarck (1744−1829) twierdził, że sens istnienia żywych organizmów można zrozumieć jedynie wtedy, gdy postrzegane są jako element większej całości.
Romantycy, włączając w to Goethego, prezentowali bardzo zbliżone poglądy. Humboldt (1769−1859) podkreślał jedność w naturze, a na potrzeby swoich holistycznych badań nad Ziemią wprowadził termin „geognoza”.
Humboldt postrzegał Ziemię jako większą całość i mówił o klimacie jako jednoczącej, globalnej sile. Pisał także o koewolucji życia, klimatu i skorupy ziemskiej.
W 1875 roku Eduard Suess opublikował książkę The Face of the Earth, której bohaterem był kosmiczny podróżnik odkrywający powierzchnię naszej planety. Suess mówił o „jedności całego życia” i widział Ziemię jako zbiór koncentrycznych warstw – litosfery, hydrosfery, biosfery i atmosfery. Jego idee nie odbiły się jednak szerszym echem – aż do czasu, gdy rosyjski naukowiec Vladimir Vernadsky (1863−1945) użył pojęcia biosfery do opisu teorii koewolucji życia ze środowiskiem nieożywionym.
Jako chłopiec Vernadsky był pod silnym wpływem swego wuja, filozofa Yevgrafa Maksymowicza Korolenko, który twierdził, że Ziemia jest żywym organizmem. To być może doprowadziło Vernadskyego do postrzegania życia jako „siły geologicznej”, która jest zdolna do poruszania materii w sposób, jaki sama geologia nie byłaby w stanie. Dla Vernadskyego ptaki były latającymi przekaźnikami fosforu i innych pierwiastków chemicznych, w ten sam sposób ludzka technologia – rozumiana jako część natury – zwiększa przepływ materii i pierwiastków poprzez struktury Ziemi.
Według Verdanskyego największy wpływ na strukturę chemiczną i geologiczną planety mają najmniejsze żywe istoty – bakterie. Drobnoustroje oddziałują na zmiany w skorupie ziemskiej, jednakże – cytując słowa pisarki Connie Barlow – „tylko istoty wielokomórkowe są w stanie poruszyć materię w sposób, do którego wiatr i woda nie są zdolne”. Vernadsky nie twierdził, że Ziemia mogłaby regulować się samoistnie. Ukuł natomiast termin „biogeochemia”, a jego idee doprowadziły do rosyjskiej koncepcji ekosystemu znanego jako biogeocenoza. Mimo wszystko to jednak Lovelock był pierwszym badaczem, który wyprowadził ideę samoregulującej się Ziemi daleko poza wstępne rozważania jego poprzedników i stał się pierwszym naukowcem piszącym prace na temat Gai. Czytaj dalej
Odnajdywanie Miejsca Gai Stephan Harding z książki Animate Earth
Gaja,
Matka wszystkiego,
Podstawa,
Ta, która jest Najstarsza…Powinienem śpiewać Ziemi. Ona karmi wszystko na świecie!
Kimkolwiek jesteś, ty, który stąpasz po jej świętej glebie,
ty, który przemieszczasz się po morskich ścieżkach oceanu,
ty, który latasz w przestworzach, to Ona zawsze będzie
Tą, która cię żywi swym bogactwem.
Hezjod. Inwokacja Ziemi
Jedną z najlepszych rzeczy, jaką możesz zrobić, by rozwijać umiejętność odczuwania Życia, jest znalezienie specjalnego miejsca poza domem, do którego możesz udawać się regularnie, by łączyć się z żyjącą Ziemią (animate Earth). Jeśli mieszkasz w mieście, to może być twój ogród lub podwórze. Jeśli natomiast mieszkasz na wsi, na pewno znajdziesz wiele inspirujących miejsc w niedalekim sąsiedztwie. Gdziekolwiek jesteś, twoim zadaniem jest znalezienie miejsca, w którym możesz spędzić czas, eksplorując i pogłębiając relację ze wspaniałym istnieniem, jakim jest nasza planeta.
W trakcie poszukiwania swojego wyjątkowego Miejsca Gai, pozwól sobie na to, by prowadziły Cię zmysły, uczucia i intuicja; rozumowanie odłóż na bok. Będziesz wiedzieć, że to właściwe miejsce, jeśli wywołuje w tobie dogłębne odczucie przyjemności (albo uczucie nieprzepartego piękna), kiedy twoje zmysły zostają wprawione w zdumienie niezwykłym pięknem tej przestrzeni. Znajdź miejsce, w którym czujesz się komfortowo i zastanów się, jak przemawia do twojej intuicji – czy jest tam obecna tajemnicza „aura”, która sprawia, że czujesz połączenie z psyche (duszą) przestrzeni, czy czujesz jej żywą obecność?
Teraz możesz zastanowić się, czy będzie to miejsce łatwo dostępne, czy nie nazbyt odległe na regularne wizyty, czy wystarczająco ciche i intymne. W końcu przyjrzyj się, jakiego rodzaju ubrań i obuwia będziesz potrzebować, by zachować komfort i spokój?
Rozwijaj relację z twoją Przestrzenią Gai, odwiedzając ją regularnie – pozwól jej komunikować się poprzez subtelne informacje zawarte w kolorze, zapachu, smaku, dotyku, dźwięku. Kiedy tylko miejsce oswoi się z tobą, naucz się z nim rozmawiać, starając się odbierać jego dyskretne przekazy, tak jakby była to konwersacja z bliskim przyjacielem czy przyjaciółką. Dobrze jest posiadać kilka takich miejsc – niektóre mogą być mniej dzikie, położone bliżej domu, inne położone daleko – przeznaczone na dłuższe wizyty i całonocny kontakt w świetle gwiazd.
Z wiecznej pustki Gaja tańczyła naprzód i rozkołysała się w wirującą kulę. Formowała góry wzdłuż swojego kręgosłupa, doliny w zagłębieniach swojego ciała. Rytm wzgórz i rozciągających się równin podążał za jej konturami. Ze swej gorącej wilgoci roznieciła iskrę delikatnego deszczu, który odżywił jej powierzchnię i przepoił życiem.
Przedhomerycki mit o Gai
Stephan Harding Animate Earth, tłumaczenie Kasia Donner
Aktywne patrzenie Stephan Harding z książki Animate Earth
Unieś wygodnie mały kamyk w dłoni i spróbuj utrzymać go w tym samym położeniu przez cały czas trwania ćwiczenia. Rozluźnij się i oddal od siebie myśl o osiągnięciu jakiegoś celu. Teraz przyjrzyj się powoli poszczególnym częściom powierzchni kamienia. Zwróć uwagę na wszystkie subtelne różnice w jego kolorze i teksturze, przyjrzyj się wszystkim zadrapaniom i znakom, każdemu zakamarkowi i wgłębieniu. Obserwuj w ten sposób kamień przez około 30 sekund do minuty, następnie zamknij oczy…
Teraz, przez około minutę, przypomnij sobie to, co przed chwilą widziałæś, tak przejrzyście jak to tylko możliwe, spróbuj wydobyć z pamięci jak najwięcej szczegółów. Następnie oddal od siebie ten obraz i po prostu nie rób nic przez kilka sekund.
Otwórz oczy i spójrz na kamień jako na całość, bez zwracania uwagi na żaden szczegół. Zobacz kamień jako spójny i jednolity fenomen. Pozwól oddychać temu odczuciu kamienia jako zjawisku wszechności w sobie, wszechbytu, bez zastanawiania się nad tym, czym jest ta całkowitość lub analizy sposobu jej odczuwania w tym właśnie momencie. Podobnie jak przedtem, skupiaj uwagę na tym doświadczeniu przez około 30 sekund do minuty.
Teraz zamknij oczy i wzrokiem umysłu wyobrażaj sobie kamień jako całość przez około minutę. Następnie oddal od siebie ten obraz.
Powtarzaj ten cykl przez około 15 minut, po czym wejdź w stan cichej medytacji.
Czy były jakieś różnice między tymi dwoma sposobami patrzenia?
Stephan Harding Animate Earth, tłumaczenie Kasia Donner